Nyouz a maws 2025

Byenbonjou,

Si ni on biten ki byen vré sé lavi pa ni fren. I ka woulé woulé a’y. I ka fè ta’y. É, jòdi pa janmé kon yè. Asiré, chanjman adan sa ki ka fè réyalité a moun asi latè. Mouvman toupatou é adan balansman a’y chak jou i ka fè pitit ka vwè jou kon i ka fè dòt vwayajé. Yonn pé pa san lòt.

Fen févriyé, Ayiti, on potomitan a kilti a Lakarayib monté an filao. Misyé Frankétienne, on gran makè é pent travèsé lòt koté la a 88 lanné. Gran awtis ki vwè kréyasyon a’y rivé lentènasyonal, i té é ka rété yonn adan pli gran non ki tini lè nou ka konsidéré lang an nou, davwa i fè enpé liv an fransé mé osi an kréyòl. Dayè-pou-yonn, sé’y ki maké prèmyé woman an lang Ayiti. An ki lanné ? An 1975. Tit a liv lasa sé Dézafi. Natirèlman, i sòti Ayiti dabò-pou-yonn é an 2002, on éditè an Frans woumété’y dèwò. Si makè lasa trapé onlo rèkonésans pou liv i maké an fransé é istil litérè i dévlopé, Dézafi toujou toujou touvé’y ni konsidérasyon si konsidérasyon é Frankétenne toujou prézanté’y kon yonn adan pli gran kréyasyon a’y. An 1979, i fè on adaptasyon a istwa liv lasa an fransé adan liv Les affres é an 2018, on chalviraj a liv la fèt an anglé. On biten èspésyal pou konnèt asi vi a Frankétienne sé i chwazi rété viv Ayiti menm an moman pli difisil a istwa a péyi la pou défann sa i té ka kwè adan’y é kréyé. Kifè, nou ni la on bèl modèl a on moun ki désidé kwè adan sa ki pou’y té posib é fè chwa aji pou sa.

Adan tout mouvman a lavi la nou adan’y la, koumansman a maws, Gwadloup, misyé Firmin Théophile, prèmyé pofésè sèwtifyé a lakadémi Gwadloup fè chimen a’y li osi. I té ni 63 lanné. Sé’y prèmyé ki trapé kapès a kréyòl an lilèt la é pannan lanné é lanné i fè lékòl an kolèj. Mé osi, i woulé pou fòwmasyon a pofésè ki vin dèyè é fè pa a’y pou dévlòpman a ansègnman la. Kidonk, lè nou ka konsidéré kréyòl lékòl sé yonn adan non pou sonjé.

Frankétienne é Firmin Théophile, yo chak, adan domèn a yo, an téritwa a yo, pòté sa yo té pé, tout tan yo té la. É sa, sé biten nou chak pé fè adan sa nou konnèt. Nou tout ni défo kon nou tout ni kalité, nou pa pawfè mé nou tout pé fè sa nou ka kwè ki méyè pou on vansé an sosyété la nou ka viv adan’y la, kidonk an monn la. Chak jou toujou bon pou aji, é sé byen pou sa nou la !

Gadé vidéyo la : Nyouz a maws 2025