Manzè Kowona

Kouté sa Lékouz Ipolit ni pou di nou jòdila, sé on grannonm ki ja ni on bon laj.

Nou an désanm dé-mil-kat-ven-dis-nèf, nou kay pasé an lanné dé mil san. Milénè la ka vansé.

Lè nou pasé an twazyèm milénè la, moun a péyi la palé tèlman, yo envanté onlo biten ki té’é pé rivé nou. Sé konsa moun yé, yo enmé palé pou di ayen. Sa yo té ka atann pa fèt.

Kanmenmsa, kèk lanné apré, yo touvé yo pri anba zouti a on jenn ti Manmzèl vini olwen. Ponmoun pa té sav ola i té sòti men déotwa té ka di i té bèl pasé tout moun a péyi la. Zòt ja sav, sa i sòti dèwò toujou méyè. Yo jis bay on non, Manzè kowona. Sa pa étonan pou nou ka viv an péyi a Konpè Zanba é Konpè Lapen. An tan lasa, an tan a manzè kowona, tout moun té vlé vwè sa i té ka sanm. Kon lòt la i an syèl la, yo té ka tann palé dè’y san janmé vwè’y. Sa yo pa fè sé sa yo pa sonjé. Dòt moun té ka di pa ay two pré’y. Mé sé lézòt la té ka dansé épi’y, yo té ka mannyé’y, yo té ka bo’y. Adan on sèl vwa, yo té ka trété sé lézòt la dè konplositè, sé té dé mantè, dé jalou, moun a kyè soté.

Manzè kowona rantré an jé la, i konmansé dousiné moun tout laj, jenn kon vyé, malad o an santé, misyé kon madanm. Fò ou té vwè yo. Sa ki  pò’ò té jan vwè, vwè.

Lè lé prèmyé trapé maladi la é mò… Lapè konmansé toufé yo. Sa té grav. Anmenmditan, yo klété nou, yo envanté jès bayè. Fò pa nou té mannyé ni bo moun nou pa té konnèt. Sé té rété olwen tout moun, fanmi a’w, lanmou a’w. Fò ou té pran distans sosyal a’w kon yo té ka di. Épi chèché sav pouki chyen é chat pa té adan, ni menm sé lézòt zannimo la.

Lèwgadé, yo fòsé nou pòté mas pas Manzè Kowona té ka rantré an kò a’w pa tou a né a’w. Ou vwè zafè an péyi la ! Moun té ka mò an kaz a yo, an sé lopital la. Manzè Kowona la té ka fè déga kon tilili.

Adan on batzyé, yo dékouvè on vaksen, dé vaksen, plizyè vaksen é yo oblijé moun tout laj pran sé piki a yo la. Ou vwè zafè an péyi la èvè piki a yo la. Té ni moun ki té ka obliyé lévé lé maten. Yo té ka mò tousèl a yo. Biten la té rèd !

Sé moun la i té an tèt a nasyon la désidé fò tout moun pran piki pou yo pa malad. An ti péyi an nou la, moun pa bwè blag lasa. Onlo adan yo pèd travay a yo pas yo pa té pran piki la, é, anplisdisa ni koté fò pa yo té alé : rèstoran, siléma, dansé, vwayajé é menm lopital si yo té malad.

Lé travayè ki pa té pran piki la konmansé pèd travay a yo. Sendika a travayè lévé onsèl gawoulé, yo rantré an grèv, yo brilé péyi la. Sé té onsèl dézolasyon. Manzè Kowona té toujou la ka fè zafè a’y. I té ka frapé asi tout planèt la. Manzè Kowona té ka frapé toupatou é jan i té vlé. Yo té ka fè dyab-é-sé-kòn pou piké tout moun é menm sé pli piti la.

Lanné pasé, ayen pa té k’ay myé. Sa rété konsa plis ki dis lanné konsi nou té pran mo. Épi piti a piti moun arèsté tonbé malad, yo pa té ka mò ankò é Manzè Kowona té toujou ka touné-viré.

Sèlman, sa nou pa konpwann, tou séla ki té ka goumé pou vaksiné pèp a yo la konmansé mò yonn aprè lòt. Yo pran pè, yo voté lwa pou entèwdi piki la. Yo arèsté palé. Yo ay kaché mé yo tout pasé kon sé lézòt la. Yo chak té ni sanmdi a yo.

Lè sa fèt, Manzè Kowona pati jan i té vini, san dézòd. Moun a péyi la woukonmansé palé. Pou yo, Manzè Kowona té vin si planèt la pou té vidanjé tè a Bondyé dè tout sé dirijan la. Yo fè konférans, yo ba moun konsèy. Moun a légliz di sé té kon L’Arche de Noé. Yo arèsté voté pou éli moun ka dirijé é sé péyi la té ka woulé san prézidan, san chèf ; pa té ni rwa ankò.

É dépi tan lasa, jis jòdijou an dé-mil-kat-ven-dis-nèf biten a Bondyé ka woulé kon woulé fèt. Sé té Bondyé ki té mèt a planèt la, i woupran lanmen si biten a’y. Moun té arèsté malad, yo pa té ka menm mò.

Yo té ka di Manzè Kowona té vin mété on Zayann si tè. Lèwgadé i pa té si mové ki sa. Lapè pou nanm a Manzè Kowona.

Lékouz Ipolit lévé, i pran ti ban a’y é i pati ay pozé kò a’y.

 

Sèwvàn

Latilyé Maké ansanm, désanm 2021