Lanati
« Jou ou ka désidé viv èvè lanati kivédi ou konsyan lanati é vou ka fè yonn, sé on mannyè viv ou ka chwazi. An moman lasa, ou ka réyalizé ou pé pa pansé, viv san lanati. Ou oblijé désidé viv an awmoni avè lanati. Nati sé tout biten lè ou ka gadé byen. Sé léta a aménajman a on péyi, sé filozofi nou ka dévlopé pou viv avè lé zèspas yo lésé ankò ban nou. Sé zèpas lasa ka palé’w dè santiman ou dwètèt ni avè nati la, sav si ou dakò lévé sé défi lasa é pa aksèpté yo vann péyi la an pyès détaché kon yo ka fè’y la san pansé lésé kan menm zèspas ki tan nou pou nou valorizé pou timoun ki ka vini. An ka vwè, yo pa ka aprann moun ka ki lasansibilité. Sé on santiman kan menm ki trè fò. Lè ou ni santiman lasa ou oblijé enmé : enmé mòso tè, enmé on pyébwa épi gadé’y pousé, santi an péryòd lasa pa ègzanp sé siriz kòtlé byen wouj la nou tini la yo la pou ranplasé tomat la. Lè ou ka konprann sa, ou ka konswa sa ou ka vwè sé on biten ki gran pas i ka jwé avè’w kon sosyété la pé pa fè lèwvwè ou fen. Lè ou ka gadé pyébwa, i ka ba’w lèkti osi si konsèpsyon nou dwètèt ni avè lavi, èks. É tou lé jou, nou ka vwè koman nou oblijé gyoubaté, débat vrèman pou nou pé kyenbé sé pozisyon lasa é pa lésé p’on moun pousé’w nenpòt ki koté é élwanyé’w dè lanati.
Osi, an viv on èspéryans mistik avè lanati. Lè ou ka viv sé èspéryans lasa ou ka konprann on biten : soumisyon a lèspri. Ou ka aprann ou pli piti ki lanati alòs sé vou pou sédé ba’y, a pa li pou désédé ba’w. Kèlkanswa pwojè nou ké ni, fò nou konprann sé nou pou soumèt nou. Si nou fè sa nou ké pétèt ni on ti chans kouté larivyè ki rété fidèl a sous a’y ka koulé. Nou ké pétèt ni on ti chans vwè sé vag a lanmè la, lè yo ka waché, sé batman a kè menm a latè. É an ka kwè sa osi sa ni on fòs, sé on valè. Jòdijou, valè ki ka méné sé lajan, lèsèks, ladwòg mé valè menm a lanati pa douvan. É wòl a moun ki viv èspéryans mistik sé vin konbatan, sé défann valè lanati ka pòté adan’y é ka montré’w. Donk, ou la kon jandam, ou la kon gawdyen, ou la osi kon nonm ki désidé avè lanmou défann latè, défann lanati, défann linivè. É lèspri ka mandé’w konprann kijan ou kay méné aksyon pou pé konsèwvé nati lasa. É sé la sa ka vin entérésan. É ou sav sa ou ka gannyé sa rich, sa ka pèwmèt vou kyenbé on biten ki fò avè tou sa ki « diven ».
Épi ni on nòt dimansyon osi. Ni onlo moun ka pwofité lè yo ka palé dè lanati sé pou fè lajan asi non a lanati. Mé konmen moun vrèman ki ni ki pé kominiké pasyon a yo pou lanati ba timoun, ba granmoun ? Sa osi sé on misyon pou moun ki viv on èspéryans avè lanati.
Pou bout, an ké di : péyi an nou piti, chak èspas konté alòs fò nou fè atansyon ! Nou ni tou sa ki fo nou adan lanati. Fò nou aprann viv èvè’y kon moun avan té ka fè. Tout biten la la pou nou.»
On nonm Gwadloup